Để đảm bảo an toàn khi bước chân ra thị trường nước ngoài, doanh nghiệp không chỉ cần xác định chiến lược bảo hộ nhãn hiệu ngay từ đầu mà còn phải “trông nom” nhãn hiệu trong quá trình kinh doanh.

Trước khi câu chuyện về gạo ST25 bị chiếm đoạt nhãn hiệu ở nước ngoài rộ lên trong thời gian gần đây như một “hồi chuông cảnh báo” với các doanh nghiệp, ông Nguyễn Ngọc Luận, CEO Công ty Cà phê trái cây Meet More - thương hiệu cà phê trái cây đầu tiên ở Việt Nam, đã ý thức được tầm quan trọng của việc đăng ký bảo hộ nhãn hiệu khi bước chân sang thị trường Hàn Quốc vào năm 2019. “Khi xuất khẩu lô hàng đầu tiên sang Hàn Quốc, tôi đã nghĩ đến việc phải đăng ký rồi, nhưng chưa có bước chuẩn bị thôi, mình lo xuất hàng sang trước. Sau khi xuất thành công lô hàng thứ hai thì chúng tôi mới bắt đầu tiến hành nộp đơn xin bảo hộ tại nước sở tại”, ông Nguyễn Ngọc Luận chia sẻ trong một hội thảo trực tuyến do Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ KH&CN) tổ chức vào cuối tháng sáu vừa qua.

Tưởng chừng thời điểm nộp đơn không quá muộn, “chỉ cách lúc xuất khẩu lô hàng đầu tiên khoảng 2-3 tháng”, song ông Nguyễn Ngọc Luận hết sức bất ngờ khi cơ quan Cơ quan nhãn hiệu Hàn Quốc (KIPO) từ chối đơn với lý do nhãn hiệu cà phê trái cây Meet More đã được một đơn vị khác nộp đơn đăng ký trước. Meet More không phải là ví dụ duy nhất về việc dù ý thức được tầm quan trọng của SHTT song vẫn đánh mất nhãn hiệu ở nước ngoài. Việc xuất khẩu hàng hóa sang một thị trường mới vốn là một quá trình phức tạp và nhiều rủi ro nhưng hầu hết doanh nghiệp Việt Nam vẫn giữ thói quen phải đưa sản phẩm ra thị trường ổn rồi thì lúc đó mới đăng ký bảo hộ, vì chúng ta thường quan niệm sản phẩm phải sống trước đã.

CHỌN THỜI ĐIỂM ĐĂNG KÝ BẢO HỘ

Xu hướng trên đã khiến không ít doanh nghiệp “bỏ lỡ thời cơ” đăng ký bảo hộ nhãn hiệu của mình vào tay các bên khác. Cách đây gần 20 năm, cà phê Trung Nguyên từng rơi vào tình huống tương tự: trong quá trình làm việc với công ty Rice Field (Hoa Kỳ) để thảo luận về việc xuất khẩu sản phẩm sang Hoa Kỳ, dù hai bên chưa đi đến thỏa thuận ký kết nào nhưng công ty Rice Field đã nhanh chóng nộp đơn đăng ký bảo hộ nhãn hiệu cà phê Trung Nguyên. Quá trình “đòi lại” nhãn hiệu không chỉ tốn nhiều thời gian, công sức và tiền bạc mà còn ảnh hưởng đến kế hoạch mở rộng thị trường của cà phê Trung Nguyên tại thị trường này.

Vậy khi nào doanh nghiệp cần phải đăng ký nhãn hiệu và nếu đăng ký thì sẽ như thế nào? Doanh nghiệp nên thay đổi thói quen, phải đăng ký càng sớm càng tốt. Đặc biệt khi các doanh nghiệp trước khi đưa sản phẩm sang thị trường nào, ngay trước khi đề xuất hợp tác với đối tác ở nước đó cũng phải tiến hành đăng ký bảo hộ. Bởi vì rất nhiều doanh nghiệp nước ngoài luôn tìm cách tận dụng cơ hội để ‘lấy’ nhãn hiệu của doanh nghiệp đối tác thành của mình, đặc biệt là ở các thị trường như Trung Quốc, Đài Loan, Thái Lan,…

CÓ NÊN BỎ RA KHOẢN CHI PHÍ ĐĂNG KÝ BẢO HỘ NHÃN HIỆU Ở NƯỚC NGOÀI KHI CHƯA BIẾT LỢI ÍCH THU ĐƯỢC NHƯ THẾ NÀO?

Trong trường hợp này, doanh nghiệp nên xem xét việc đăng ký bảo hộ nhãn hiệu dựa trên chiến lược phát triển kinh doanh, xuất khẩu của mình. Cụ thể, ngay khi xác định chiến lược xuất khẩu thì doanh nghiệp phải làm việc với bộ phận tài chính và pháp chế, bởi SHTT là lĩnh vực rất hẹp, chuyên sâu, do vậy không phải người lãnh đạo/bộ phận phát triển thị trường,... nào cũng có đủ kiến thức về SHTT. Sau khi các bên cùng ngồi lại với nhau, họ sẽ phân tích các thông tin: với chiến lược thị trường như vậy thì doanh nghiệp phải làm gì để bảo vệ lợi ích của mình; mất chi phí là bao nhiêu; với chi phí như vậy thì hiệu quả kinh tế mang lại đến đâu,... Một điều quan trọng là bộ phận pháp chế phải chỉ ra cho lãnh đạo doanh nghiệp những rủi ro phải đối mặt khi chấp nhận không thực hiện khâu bảo vệ quyền SHTT tại thị trường tiềm năng.

Để tiết kiệm thời gian và chi phí, các doanh nghiệp nên tìm đến sự hỗ trợ của các chuyên gia trong lĩnh vực này ở Việt Nam. “Nếu doanh nghiệp tự mày mò làm thì chắc sẽ tốn kém chi phí hơn rất nhiều so với sử dụng những chủ thể chuyên nghiệp như luật sư hoặc người tư vấn. Bên cạnh đó, nếu nhờ đến các công ty luật nước ngoài thì họ sẽ đặt theo giá quốc tế ở mức ‘trên trời’, khó có thể phù hợp với ngân sách các doanh nghiệp vừa và nhỏ của Việt Nam.

THEO DÕI VIỆC SỬ DỤNG NHÃN HIỆU

Việc sớm đăng ký bảo hộ nhãn hiệu sẽ giúp doanh nghiệp yên tâm khi bước ra thị trường - điều này đúng, nhưng chưa đủ. Do sự khác biệt về quy định SHTT ở các nước, đăng ký nhãn hiệu chỉ là bước đầu tiên để xác định quyền của doanh nghiệp thôi nhưng không phải là tất cả, không có gì bảo đảm rằng mình đăng ký nhãn hiệu thành công ở nước ngoài là không xâm phạm quyền của bên khác đâu. Bởi lẽ, hệ thống pháp luật về đăng ký bảo hộ nhãn hiệu trên thế giới hiện nay chia làm hai nhánh: một bên theo nguyên tắc nộp đơn đầu tiên (first to file), ưu tiên cho người nộp đơn đăng ký bảo hộ sớm nhất, phần lớn các quốc gia trên thế giới, bao gồm Việt Nam đều theo nguyên tắc này. Trong khi đó, một số quốc gia khác như Hoa Kỳ, Úc, Singapore,... lại bảo hộ nhãn hiệu theo nguyên tắc sử dụng trước (first to use) - quyền sở hữu nhãn hiệu sẽ thuộc về chủ thể đầu tiên sử dụng nhãn hiệu. Điều này có thể dẫn đến trường hợp “giả sử chúng ta nộp đơn đăng ký nhãn hiệu tại Hoa Kỳ, một đơn vị khác ở đó đã đã sử dụng nhãn hiệu đó trong thực tế trước khi chúng ta kịp đưa sản phẩm sang thì chưa chắc chúng ta đã thắng họ đâu”.

Do vậy, để tránh rủi ro, doanh nghiệp phải cần phải “chăm sóc” nhãn hiệu ngay cả trước và sau khi đăng ký bảo hộ. Doanh nghiệp ngoài việc xác lập quyền ra, phải chủ động theo dõi pháp luật về bảo hộ nhãn hiệu tại thị trường đó như thế nào. Nếu ở những quốc gia theo nguyên tắc ‘first to use’, trước khi đưa sản phẩm vào thị trường hoặc sau khi đăng ký nhãn hiệu thành công, doanh nghiệp phải có bước khảo sát thị trường một cách nghiêm túc để nghiên cứu sự tồn tại của nhãn hiệu đó trên thị trường dựa trên cơ sở thực tế sử dụng chứ không chỉ dựa trên cơ sở đơn đăng ký.

Ngoài mục đích bảo vệ nhãn hiệu ở những quốc gia theo nguyên tắc “first to use”, việc theo dõi và thu thập các bằng chứng liên quan đến việc sử dụng nhãn hiệu còn là yếu tố quan trọng để tránh bị bên khác “chơi xấu” trong bối cảnh cạnh tranh như hiện nay. Nếu trường hợp cà phê trái cây Meet More và cà phê Trung Nguyên ở trên bị đối tác “lấy mất” nhãn hiệu do chưa kịp đăng ký thì có những trường hợp như Công ty Xuất khẩu Zon Beyond (Việt Nam) - đã đăng ký bảo hộ nhưng vẫn đối mặt với nguy cơ mất nhãn hiệu.

Trân trọng cảm ơn sự đón đọc của Quý độc giả!

DANH MỤC BÀI VIẾT LIÊN QUAN:

Bất cẩn với sở hữu trí tuệ - doanh nghiệp có thể khốn đốn

Sở hữu trí tuệ có thể nâng cao giá trị thị trường của doanh nghiệp vừa và nhỏ như thế nào

Nguy hiểm cho doanh nghiệp khi không đăng ký bảo hộ nhãn hiệu

9 điều nên tránh khi đặt tên thương hiệu ở Việt Nam

10 sai lầm pháp lý các startup thường vướng phải

Tại sao phải đăng ký bản quyền quyền tác giả

Với mục tiêu hỗ trợ toàn diện đem lại sự an tâm, thuận tiện và đơn giản hóa trải nghiệm kinh doanh của khách hàng, True Legal cung cấp dịch vụ pháp lý xuyên suốt hành trình kinh doanh của khách hàng trên các lĩnh vực Quản lý rủi ro và Tuân thủ của doanh nghiệp – Sở hữu trí tuệ - Quản lý thuế, Kế toán tài chính - Quản trị nội bộ doanh nghiệp. Đội ngũ chuyên viên nhiều năm kinh nghiệm trong giải quyết các vụ việc pháp lý cùng kiến thức chuyên môn sâu rộng và sự tin tưởng và tiếp tục sử dụng, giới thiệu cho bạn bè, người quen của khách hàng cũ luôn là sự mạnh mẽ khẳng định uy tín, chất lượng dịch vụ của chúng tôi.

Thông tin liên hệ yêu cầu dịch vụ tư vấn pháp lý:

CÔNG TY TNHH TRUE LEGAL VIỆT NAM

Hotline: 096 948 3539/ 093 123 3539

Điện thoại: (024) 2219 9090 

Email: info@truelegal.vn

Địa chỉ trụ sở: Số 22 Trần Kim Xuyến, Yên Hòa, Cầu Giấy, Hà Nội

VPGD tại HCMC: Số 11Bis Phan Ngữ, Đakao, Quận 1, Hồ Chí Minh